เรื่อง+ภาพ : นายจักรยาน
บทความนี้มาจาก Camerart Magazine 255/2018 December
การถ่ายภาพพระอาทิตย์ขึ้นและตกดินเป็นช่วงเวลาที่ดีที่สุดและเป็นที่นิยมของการถ่ายภาพกับนักถ่ายภาพทั่วไปสถานที่ริมทะเลไม่ไกลกรุงเทพ ที่สามารถชมได้ทั้งพระอาทิตย์ขึ้น และพระอาทิตย์ตก ที่จัดได้ว่าเป็นวิวที่วิเศษ ที่ไม่ต้องเดินทางไปไหนไกลละครับ มีถึงสองที่ นั่นคือ สถานตากอากาศบางปู จังหวัดสมุทรปราการ ที่ชมนกนางนวล ที่มีคนนิยมไปเที่ยวกันอย่างมากมาย ส่วนอีกที่หนึ่ง ระยะทางพอๆ กัน คือ จุดชมวิวปลาโลมาสีชมพูอิระวดี หรือศาลเจ้าพ่อมัจฉานุ อีกชื่อหนึ่งที่เรียกกันคือ สะพานแดง เพราะชาวบ้านในชุมชน นำไม้มาทำเป็นสะพานทางเดินชมวิว ยื่นไปในทะเล แล้วทาสีแดงจึงเรียกกันว่า สะพานแดง แต่สภาพสะพานบางจุด ไม่ค่อยสมบูรณ์ ผุพัง ราวกั้นหายไป ที่ตรงนี้จึงไม่เหมาะกับการพาเด็กเล็กไป
ทั้งสองที่ อยู่ในแนวระนาบริมทะเล หันหน้าออกสู่อ่าวไทยทางทิศใต้เหมือนกัน ดังนั้นจึงสามารถชมพระอาทิตย์ได้ทั้งขึ้นและตกจากขอบน้ำทะเลได้ทั้งสองสถานที่ มีโอกาสได้ชมปรากฏการณ์ธรรมชาติ ที่เรียกว่า Omega หรือแสงหักเหของดวงอาทิตย์ในจังหวะที่กำลังขึ้น หรือกำลังตกบริเวณขอบทะเล ที่เรียกแบบนี้เพราะภาพดวงอาทิตย์มีแสงหักเห คล้ายสัญลักษณ์ Omega นั่นเอง แต่เรื่องและภาพที่ผมนำมาเสนอในครั้งนี้ ผมยังไม่สามารถเก็บภาพแบบนั้นได้ ชมภาพวิวธรรมดาๆ ไปก่อนครับ
เตรียมตัวไปถ่ายภาพพระอาทิตย์ขึ้นและตก
การถ่ายภาพพระอาทิตย์ขึ้นแบ่งเป็นสามช่วงเวลา คือ ก่อนพระอาทิตย์จะโผล่พ้นขอบฟ้า Twilight ช่วงที่ 2 พระอาทิตย์กำลังจะโผล่ และช่วงที่ 3 โผล่ขึ้นมาแล้ว ในช่วงแรกเป็นการใช้เลนส์มุมกว้างในการถ่ายภาพ เพื่อเก็บแสงและบรรยากาศโดยรวม ส่วนช่วงที่สองเป็นจังหวะที่พระอาทิตย์กำลังจะโผล่พ้นขอบฟ้า หากท้องฟ้าโปร่งไม่มีเมฆ มีโอกาสจะเห็นพระอาทิตย์เต็มทั้งดวง เลนส์ที่เหมาะกับช่วงเวลานี้ควรเป็นเลนส์เทเลโฟโต้หรือซูมที่มีระยะ 200 มม. ขึ้นไป เพื่อเก็บภาพพระอาทิตย์ดวงโตให้เต็มเฟรมมากที่สุด ยิ่งได้เทเลมุมแคบมากๆ ก็จะได้พระอาทิตย์ดวงโตมากขึ้นไปด้วย และช่วงนี้อาจมีโอกาสได้เจอกับปรากฏการณ์ที่เรียกว่า Omega ที่ผมกล่าวไปข้างต้น ส่วนในช่วงที่ 3 เมื่อพระอาทิตย์โผล่ขึ้นมาแสงแรงมากแล้ว มักจะเสร็จสิ้นภารกิจดังนั้นช่วงเลนส์ที่ใช้คือ มุมกว้าง และเลนสเทเล เลนส์ซูม
ช่วงเวลา Twilight เช้าที่สถานตากอากาศบางปู สมุทรปรการ เวลาถ่ายภาพ 05.42 น.
ช่วงเวลา Twilight เช้าที่สะพานแดง สมุทรสาคร เวลาถ่ายภาพ 05.55 น.
ส่วนการถ่ายภาพพระอาทิตย์ตก ก็ใช้อุปกรณ์ชุดเดียวกัน เพียงแต่ย้อนกลับกันเท่านั้น สิ่งที่ควรมีไว้คือ ฟิลเตอร์เกรดดูเอท เพื่อช่วยลดทอนแสงท้องฟ้า เพราะช่วงก่อนพระอาทิตย์ขึ้น และก่อนพระอาทิตย์ตก แสงท้องฟ้าจะมีความสว่างกว่าพื้นด้านล่าง ทำให้มีปัญหาเรื่องการรับแสงเพื่อการถ่ายภาพ ไม่สามารถเก็บรายละเอียดทั้งส่วนสว่าง และส่วนมืดพร้อมกันได้ จึงจำเป็นต้องมีติดกระเป๋าครับ
ช่วงเวลา Twilight เย็นที่สถานตากอากาศบางปู สมุทรปรการ เวลาถ่ายภาพ 18.07 น.
ช่วงเวลา Twilight เย็นที่สะาพานแดง สมุทรสาคร เวลาถ่ายภาพ 18.07 น.
ช่วงเวลาพระอาทิตย์กำลังโผล่พ้นขอบฟ้ายามเช้าที่สถานตากอากาศบางปู สมุทรปรการ เวลาถ่ายภาพ 06.14 น.
ช่วงเวลาพระอาทิตย์กำลังลับขอบฟ้ายามเย็นที่สถานตากอากาศบางปู สมุทรปรการ เวลาถ่ายภาพ 17.46 น.
กิจกรรมถ่ายภาพก่อนเวลา และหลังเวลาพีค
กิจกรรมเหล่านี้เป็นเรื่องสำคัญของสถานที่ เพราะจะเป็นตัวดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาสถานที่นั้นๆ บางปูมีความนิยมของนักท่องเที่ยวมากกว่าโดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงปลายปีต่อเนื่องไปจนถึงต้นปี เพราะมีนกนางนวลอพยพมาเป็นจำนวนมาก นักท่องเที่ยวมีความสุขกับการให้อาหารนก มีความสุขที่ได้เห็น ได้ใกล้ชิดนกนางนวลตัวขาวๆ น่ารัก สามารถถ่ายภาพกับนกนางนวลได้ท้ังวัน แต่ช่วงเหมาะสมคือเช้าและเย็นเพราะแดดไม่ร้อนมาก ใช้เลนส์ได้ทุกช่วง แล้วแต่ความถนัด ตั้งแต่ฟิชอายไปจนถึง ซุปเปอร์เทเลโฟโต้ ภาพที่ส่วนใหญ่อยากได้กลับไปคือ นกจิกกินอาหารจากมือ ใครถ่ายได้ถือว่าโชคดีมาก กล้องโทรศัพท์มีโอกาสได้ภาพน้อยกว่ากล้องใหญ่ๆ ที่มีความเร็วมากกว่า
ส่วนกิจกรรมที่สะพานแดงจุดชมวิวโลมาอิระวดีนั้น ไม่มีกิจกรรมเหมือนบางปู ไม่มีนกนางนวลอพยพ จึงมีแต่การเดินเล่น ชมวิวเพลินๆ ไปตามสะพานไม้สีแดง ซึ่งส่วนใหญ่ก็จะมาในตอนเช้าแดดยังไม่ร้อน หรือตอนเย็นแดดร่มลมตก อยู่กันยาวไปจนพระอาทิตย์ตกดิน
ที่สถานตากอากาศบางปู หลังจากพระอาทิตย์ขึ้นแล้ว มีแสงแดดอ่อนๆ ยังสามารถใส่เลนส์เทเลยาวๆ ถ่ายภาพนกนางนวลได้สนุก ต่อได้อีกหลายชั่วโมง
กิจกรรมถ่ายภาพที่สะพานแดง มีไม่มาก และไม่สนุกตื่นเต้นเท่ากับ บางปู แต่ก็เป็นอีกอารมณ์หนึ่ง ท้าทายความสามารถเป็นอย่างมาก ที่จะสร้างเรื่องราวให้ได้งานกลับมา
ในช่วงเวลาพีค มักจะมีโมเม้นท์ที่คาดไม่ถึงให้เก็บภาพความประทับใจอยู่เสมอ การสร้างสัมพันธ์ไมตรี กับคนแปลกหน้า เพื่อขอถ่ายภาพ เป็นเรื่องที่ผมมักพบอยู่เสมอ จึงไม่ยากที่จะขออนุญาต และกำกับคนเหล่านั้นครับ
ภาพชุดนี้ได้จากบริเวณร้านเจ๋งครัวทะเล ที่เสร็จภารกิจถ่ายภาพพระอาทิตย์ขึ้นตอนเช้า มีบริการนั่งเรือไปชม ศาลาพระพุทธมหาสมุทร ที่อยู่กลางทะเล ห่างจากร้านไปประมาณ 2 กิโลเมตร
สถานที่ทั้งสองแห่งนี้สามารถถ่ายภาพได้ทั้งสองช่วงเวลา หากวางแผนที่จะถ่ายภาพทั้งสองช่วงเวลา ภายในวันเดียว ควรมองหาสถานที่สำรองเพื่อเดินถ่ายภาพค่าเวลา หรือเดินเล่นพักผ่อนในช่วงเวลากลางวัน ที่ไม่ไกลจากสถานที่หลัก บางปู สมุทรปราการมีสถานที่หลายแห่งให้เลือก เช่น ถ้าอยากไปเดินเล่น ฆ่าเวลา อาจจะเลือก Ikea บางนาที่ไม่ไกลนักก็ได้ เพราะช่วงเช้าสามารถอยู่ถ่ายนกนางนวลได้ไปจนสายๆ หรือจะไปต่อด้วยการซุ่มถ่ายนก แล้วไปรับประทานอาหารกลางวันที่ห้างดังกล่าว เดินเล่นเพลินๆ แล้วกลับมาเก็บแสงเย็นต่อ ส่วนที่สะพานแดง ศาลเจ้าพ่อมัจฉานุ มีสถานที่ให้เลือกในช่วงกลางวันน้อยกว่าที่บางปู ผมเลือกไปทานอาหารที่ร้านเจ๋งครัวทะเล ที่อยู่ไม่ไกลจากสะพานแดงอยู่ริมทะเล ที่ร้านมีบริการนั่งเรือฟรี พาไปชม ศาลากลางน้ำหรือศาลาพระพุทธมหาสมุทร ที่อยู่กลางทะเลห่างจากฝั่งไปประมาณสักสองสามกิโลเมตร จากนั้นกลับมาถ่ายแสงเย็น ถ่ายภาพพระอาทิตย์ตกดินต่อ
ข้อแนะนำถ่ายภาพนกจิกกินอาหารบนมือ บางปู
เป็นความยากของการถ่ายภาพที่บางปูนี่เลยก็ว่าได้ ที่จะได้ภาพจังหวะที่สมบูรณ์ โฟกัสที่คมชัดทุกอย่าง การถ่ายภาพอาจจะต้องใช้กล้อง DSLR หรือมิลเลอเรส ที่มีความไวของการถ่ายภาพต่อเนื่อง ค่อนข้างเร็ว เพื่อจับจังหวะนกที่ดีที่สุด นกมีการเคลื่อนตัวหรือบิน ถึงแม้ดูด้วยสายตาไม่เร็วมาก แต่มีความยากในการโฟกัสของเลนส์ออโต้ถึงจะใช้การติดตามแบบต่อเนื่องก็ตาม เทคนิคที่ผมใช้ ผมปรับเลนส์เป็นแมนนวลครับ ด้วยการโฟกัสไปที่มือที่ชูกากหมูของผู้เป็นแบบรอเอาไว้ เผื่อรูรับแสงจากกว้างสุดของเลนส์ลงมา 1-2 สตอป สปีดชัตเตอร์ไม่ควรต่ำกว่า 1/1000 วินาที ส่วนใหญ่ผมใช้ช่วงเลนส์ ที่ 100-300 มม. จึงต้องใช้ขาตั้งกล้องเพื่อความแม่นยำ และไม่เมื่อยล้าเมื่อถือกล้องถ่ายนานๆ ครับ
ข้อแนะนำอีกข้อหนึ่งคือ ควรถ่ายภาพให้อาหารนก ตอนเย็นครับ และช่วงปลายเดือนธันวาคม ถึงเดือนมกราคม นกจะคุ้นกับการจิกอาหารบนมือมากว่า เนื่องจากเป็นนกที่เคยอพยพมาประเทศไทยมาก่อน มีความคุ้นเคยมากกว่านกช่วงเดือนตุลาคมและพฤศจิกายน ซึ่งเป็นครั้งแรกๆ ที่เพิ่งเข้ามา ข้อมูลนี้ได้จากคนขายกากหมูที่ให้อาหารนกนางนวลครับ ราคาอาหาร ถุงเล็ก 20 บาท ถุงใหญ่ 50 บาท แนะนำให้ซื้อถุงเล็ก ทดลองเทคนิค ปรับกล้อง ปรับมุม เลือกระยะเลนส์ หาทิศทางแสง และวัดใจนกด้วยว่าช่วงเวลาที่ถ่ายนกยอมมากินมั๊ย จะได้ไม่ต้องจ่ายเงินมากครับ