Balance with Symmetrical

ในหลักการจัดองค์ประกอบศิลป์ (Principles of composition) มีอยู่เรื่องหนึ่งว่าด้วยหลักการของความสมดุล (balance) 1 ในนั้นก็คือเรื่องของความสมมาตร (Symmetry) เป็นรูปแบบหนึ่งของการรักษาสมดุลในภาพ หรือทำให้น้ำหนักในภาพไม่เสียไปนั่นเอง

สมดุลแบบสมมาตร (Symmetrical Balance) เป็นความสมดุลที่เรียกว่า “ความสมดุลโดยองค์ประกอบภาพ” พูดให้ง่ายก็คือเป็นการจัดวางส่วนประกอบภาพที่มีลักษณะเหมือนกัน หรือคล้ายคลึงกัน เช่น เหมือนกันด้วยสัดส่วน ด้วยขนาด หรือด้วยน้ำหนัก ทั้งด้านซ้ายและขวาของภาพ ส่งผลให้ด้านซ้ายและขวาของภาพนั้นมีน้ำหนักที่เท่ากัน เมื่อแบ่งกึ่งกลางภาพแล้วจะสามารถประกบกันได้ เช่น ใบหน้าของมนุษย์

การรักษาสมดุล (balance) ในภาพไม่ให้หนักไปด้านใดด้านหนึ่งเป็นพื้นฐานที่สำคัญในการจัดองค์ประกอบภาพ และสมดุลแบบสมมาตร (Symmetrical Balance) นี้ก็เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของความสมดุล (balance) โดยที่สมดุลแบบสมมาตรนี้ให้ความรู้สึกถึงลักษณะที่ดูเป็นทางการ ซึ่งเราจะพบเห็นบ่อย เช่นการถ่ายภาพบุคคลหน้าตรง หรือการถ่ายภาพพระประธานในโบสถ์ รวมถึงการถ่ายภาพสถาปัตยกรรมด้านหน้ามุมตรงเช่นกัน

จะเห็นว่ามุมของกล้องส่งผลต่อสมดุลในภาพเป็นอย่างมาก สำหรับการวางตำแหน่งมุมกล้องให้ได้ความสมมาตรนั้นมุมของกล้องที่ได้ควรอยู่ในตำแหน่งกึ่งกลางของ Subject ที่เราจะถ่าย และอย่าลืมรักษาระดับน้ำของกล้องไม่ให้เอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง

อีกสิ่งสำคัญก็คือเรื่องของความสะอาด ความสะอาดในงานศิลปะนั้นคือ การขจัดสิ่งต่างๆ ที่เราไม่เอา หรือไม่ต้องการออกไปจากพื้นที่ในภาพ โดยเฉพาะกับฉากหลังของภาพที่จะมีสิ่งรบกวนที่เรามองข้ามเสมอ เพราะเวลาที่เราถ่ายภาพแบบ Symmetry เราจะไปสนใจอยู่กับสิ่งที่เราจะถ่ายมากกว่า

เพราะภาพถ่ายแบบสมมาตรนั้นซ้ายขวาเท่ากัน การดูภาพแนวนี้บ่อยๆ จะทำให้ผู้ดูเกิดความน่าเบื่อขึ้นได้ ดังนั้นแล้ววิธีที่จะช่วยให้ภาพสมมาตรของเราไม่ดูน่าเบื่อก็คือ การจับภาพในจังหวะที่น่าสนใจ โดยการใช้ Visual Element เข้ามาช่วยไม่ว่าจะเป็น เส้น รูปร่างรูปทรง หรือพื้นผิว

และในบางครั้งเราอาจจะเพิ่มลูกเล่นเล็กๆ ในภาพโดยไม่จำเป็นต้องให้ซ้ายขวาของภาพเหมือนกันไปทั้งหมดก็ได้ เช่น ภาพกำแพงตึกที่สมมาตรกันถ้ามีคนเดินผ่าน หรือมีนกบินผ่านสักตัวก็จะช่วยลดความแข็งในภาพลงได้หรือตรงกึ่งกลางภาพแบบสมมาตร ถ้าเราเพิ่มวัตถุอะไรลงไปสักอย่างเช่น ภาพสมมาตรของช่องทางเดินที่ลู่ไป ตรงกลางอาจจะเป็นคนยืนอยู่ ก็จะช่วยทำให้ภาพไม่เกิดความน่าเบื่อได้เช่นกันครับ ตรงนี้เราอาศัยการรอคอยให้องค์ประกอบสมบูรณ์ หรือบางท่านจะจัดฉากเลยก็แล้วแต่รูปแบบการทำงานเฉพาะตัว

เราสามารถค้นพบความสมมาตรได้จากสิ่งที่ธรรมชาติสร้างขึ้น เช่น ภาพเงาสะท้อนในน้ำ และจากสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น เช่น ภาพสะท้อนในกระจก ดังนั้นจงมองสิ่งรอบๆ ตัวว่ามีอะไรที่สามารถใช้งานได้บ้าง อาจจะต้องเดินถอยหลังออกมาจากตำแหน่งที่ยืน อาจจะต้องก้มลงไปมองในมุมที่ต่ำกว่า อาจจะต้องเดินไปทางซ้ายและขวา การกระทำเช่นนี้เราเรียกกันว่าการหามุมนั่นเอง…