เรื่อง+ภาพ : Sompoch Tangthai

บทความนี้มาจาก Camerart Magazine 203/2014 August

ในเรื่องของการจัดองค์ประกอบภาพ เราสามารถแบ่งการจัดการออกเป็น สองเรื่อง คือการจัดการด้านเวลา (Time) และการจัดการด้านพื้นที่ (Space) ในครั้งนี้ผมจะขอหยิบเอาเรื่องการจัดการด้านเวลามาพูดคุยกันก่อน

เวลามีผลต่อการจัดองค์ประกอบภาพอย่างไร? ในการถ่ายภาพนั้นเรารู้กันอยู่แล้วว่าก็คือการหยุดเวลาในช่วงวินาทีที่เราสนใจ เมื่อเราคิดว่า หนึ่งช่วงเวลานั้น มีความน่าสนใจ เราจึงเลือกบันทึกภาพ โดยอาศัยปัจจัยต่างๆ เช่น ความเร็วชัตเตอร์การเคลื่อนไหวของสิ่งที่เราจะถ่าย โดยเราสามารถแบ่งออกเป็นสองเรื่องสำคัญ คือ Time passing และ Moment

Time passing

ในแต่ล่ะช่วงเวลา ล้วนมีผลต่อความรู้สึกในภาพ แม้ว่าภาพถ่ายจะแสดงให้เห็นเพียงแค่ภาพนิ่ง แต่เราสามารถสร้างสรรค์ภาพให้ดูมีความรู้สึกของการเคลื่อนไหวได้ ในส่วนของ Time passing ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลก็คือเรื่องของ long exposures และ movement ของภาพ 

 

Long Exposures ความเร็วชัตเตอร์ต่ำ

ช่วงเวลาที่เปลี่ยนแปลงการที่เราจะบันทึกภาพนั้นไว้ได้โดยที่ยังให้มีความรู้สึกในเรื่องของการเคลื่อนที่ของเวลา ดังนั้นการเปิดค่า exposures เป็นระยะเวลานาน หรือการใช้ความเร็วชัตเตอร์ต่ำนั้น จะเป็นเทคนิคที่เรานำมาใช้เพื่อทำให้เห็นถึงการเคลื่อนไหวของสิ่งต่างๆ ในภาพ เมื่อเราถ่ายภาพด้วยความเร็วชัตเตอร์ต่ำ สิ่งที่เคลื่อนไหวในภาพก็จะพร่ามัวไปในลักษณะและทิศทางของการเคลื่อนไหวนั้นๆ

 

Movement ภาพเคลื่อนไหว

เมื่อเราใช้ความเร็วชัตเตอร์ต่ำในการถ่ายภาพ ภาพที่เราได้จะเป็นภาพที่แสดงลักษณะของการเคลื่อนไหว คือมีความพร่ามัวไปตามทิศทางของการเคลื่อนไหวนั้นแล้ว แต่ในบางภาพ การใช้เพียงความเร็วชัตเตอร์ต่ำเพียงอย่างเดียว ก็อาจจะทำให้ภาพของท่านเป็น “ภาพไหว” แทนที่จะเป็น “ภาพเคลื่อนไหว” อย่างที่ต้องการได้ เพราะปัจจัยอีกตัวหนึ่งที่สำคัญก็คือความนิ่งของกล้องถ่ายภาพนั่นเอง ดังนั้นถ้าเราไม่ได้ใช้ขาตั้งกล้องในการถ่ายภาพสิ่งสำคัญที่เราต้องทำต่อจากนี้ก็คือการเคลื่อนไหวกล้องถ่ายภาพของเรา ตามลักษณะการเคลื่อนไหวของวัตถุที่เราจะถ่ายไปด้วย เพื่อให้มีส่วนที่ชัดเจนภายในภาพเพื่อแสดงให้เห็นถึงลักษณะและรายละเอียดบางอย่าง ภาพที่ได้ก็จะมีทั้งส่วนที่ชัดและส่วนที่เคลื่อนไหว เกิดความรู้สึกและอารมณ์ร่วมไปในภาพได้ ที่เรียกกันว่า ภาพเคลื่อนไหว 

Moments

อารมณ์ในเสี้ยวเวลาหนึ่ง ส่งผลต่อความรู้สึกในภาพได้เป้นอย่างดี อีกส่วนหนึ่งในเรื่องของเวลากับองค์ประกอบภาพ คือการบันทึกเสี้ยววินาทีนั้นๆ เอาไว้ได้ ซึ่งจะมีปัจจัยสำคัญ สองเรื่องคือ stop action และ decisive moment

 

Stop Action หยุดการเคลื่อนไหว

ในการถ่ายภาพเพื่อหยุดการเคลื่อนไหวของภาพนั้น จะทำงานสัมพันธ์กันกับความเร็วชัตเตอร์ที่สูงพอที่จะหยุดการเคลื่อนไหวของสิ่งที่เราจะถ่ายได้ สิ่งสำคัญคือการเลือกจังหวะของการหยุดการเคลื่อนไหวนั้น ที่ควรจะเป็นจังหวะพีค หรือจังหวะสุดท้ายของแต่ละท่าทาง  

Decisive moment เสี้ยวเวลาสำคัญ      

การถ่ายภาพถ่ายใต้แนวคิด Decisive moment เป็นการถ่ายภาพที่เหมือนกับการรับรู้ภายในเสี้ยววินาทีถึงความสำคัญของเหตุการณ์ และการจัดองค์ประกอบอย่างถูกต้องแน่นอน เพื่อทำให้เหตุการณ์นั้นมีเรื่องราวที่น่าสนใจ โดยช่างภาพต้องเปรียบเทียบตัวเองให้เหมือนกับนักสังเกตการณ์ ที่สนใจในเหตุการณ์ที่คนทั่วไปลืม หรือมองข้ามไปในจังหวะและวินาทีที่สำคัญที่เกิดขึ้นในขณะนั้น การเตรียมตัวให้พร้อมอยู่ตลอดเวลานับว่าเป็นสิ่งสำคัญ การพร้อมที่จะบันทึกภาพหรือเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น ในจังหวะและเวลาที่เหมาะสม ซึ่งอาจจะบังเอิญเกิดขึ้นในเสี้ยววินาทีนั้น และเราไม่ได้ปล่อยให้โอกาสกดชัตเตอร์หลุดมือไป ในเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ตรงหน้า ในขณะที่ช่วงเวลากำลังไหลผ่านไป จะมีเพียงเศษเสี้ยววินาทีที่สำคัญหรือนาทีทอง ที่จะทำให้ภาพของเราสมบรูณ์ คนที่กำลังเดินเข้ามาในจุดที่เด่นที่สุด แสงที่กำลังสาดส่องเข้ามากระทบตัวแบบ ฯลฯ สิ่งๆต่างๆ เหล่านี้เราสามารถคาดเดาได้จากประสบการณ์และการสังเกต

ในการจัดการเรื่องของเวลานั้น จะมีผลสำคัญต่อภาพถ่ายโดยเฉพาะอย่างยิ่งองค์ประกอบของภาพ การวางตำแหน่งของสิ่งต่างๆ ในภาพนั้น ถ้าเราทำความเข้าใจกับเงื่อนไขของเวลาแล้ว เราจะสามารถควบคุมตำแหน่งของวัตถุต่างๆ ในภาพได้อย่างง่ายดาย และนั่นจะส่งผลให้การจัดองค์ประกอบของภาพสมบรูณ์ยิ่งขึ้นครับ…