เรื่อง+ภาพ : Sompoch Tangthai
บทความนี้มาจาก Camerart Magazine 168/2011 September
เข้าสู่หน้าฝนทำให้หลายคนเบื่อที่จะออกไปลุยฝนถ่ายภาพ ลองมองหาอะไรๆ ที่น่าสนใจรอบๆ บ้านดูว่า มีวัตถุอะไรที่น่าสนใจในการถ่ายภาพได้บ้าง เหลือบไปก็เห็นดอกไม้ใบหญ้าในสวน ได้รับน้ำฝนชุ่มช่ำดี ถ่ายภาพดอกไม้ หลังฝนตกน่าจะเป็นทางออกสำหรับช่วงเวลานี้ได้บ้างนะครับ
ดอกไม้นั้นมีสิ่งที่น่าสนใจให้เราเลือกถ่ายภาพได้มากมาย ด้วยรูปร่าง และรูปทรงของดอกไม้แต่ละดอก กลีบลวดลายต่างๆ สีสันที่สวยสดและหลากหลาย หรือแม้แต่แนวเส้นของกิ่งก้าน สิ่งเหล่านี้ล้วนมีความสวยงามน่าถ่ายภาพด้วยกันทั้งนั้น เพียงแค่เรามีเทคนิคการถ่ายภาพระยะใกล้เสียหน่อย และให้ความสำคัญกับการเลือกทิศทางแสงและการจัดองค์ประกอบภาพ ก็จะช่วยสร้างสรรค์ความสวยงามให้เกิดขึ้นบนภาพถ่ายดอกไม้ของเราได้
โดยส่วนใหญ่แล้วการถ่ายภาพด้วยเลนส์มาโครมักจะได้ช่วงความชัดลึกของภาพที่น้อย เพราะเราต้องเข้าใกล้วัตถุมาก เมื่อเข้าไปใกล้มากช่วงความชัดลึกก็น้อยลง ดังนั้นสิ่งที่เราต้องการคือช่วงความชัดที่เพิ่มขึ้น นั่นก็คือการเลือกเปิดรูรับแสงให้แคบ เพื่อควบคุมระยะชัดของภาพนั่นเอง และเมื่อเราปรับค่ารูรับแสงให้แคบลงนั้น ความเร็วชัตเตอร์ที่ได้ก็จะต่ำลง แม้สภาพแสงในขณะที่ถ่ายภาพจะมากก็ตามที ซึ่งการเพิ่มค่า ISO ให้สูงขึ้นไม่ใช่ทางออกที่ดีนัก ขาตั้งกล้องจะมีประโยชน์มากกว่า การถือกล้องด้วยมือเป็นสาเหตุที่จะทำให้ภาพขาดความคมชัดด้วยการสั่นไหว แม้ว่าจะมั่นใจในการโฟกัสดีแล้วก็ตาม และด้วยการถ่ายภาพระยะใกล้นั้น จุดโฟกัสมักจะเคลื่อนได้จากการที่เราถือกล้องได้ไม่นิ่งพอ ดังนั้นถ้าตั้งกล้องบนขาตั้งกล้องเราก็จะถ่ายภาพได้สะดวกที่สุด
แสงเฉียงหลังยังคงเป็นแสงที่ทำให้ภาพสวยงามได้เสมอ โดยเฉพาะดอกไม้ที่มีรูปทรงที่แปลกตาหรือมีกิ่งก้านที่ยาว ในบางครั้งเราสามารถเลือกให้แสงมาจากทางด้านเฉียงหลังแทนการให้แสงเข้าด้านหน้า ก็จะได้ภาพในอีกอารมณ์หนึ่ง ถ้าเราสังเกตกันดีๆ กลีบดอกไม้นั้น แสงสามารถลอดผ่านได้ ดังนั้นเราสามารถเลือกใช้ทิศทางแสงได้รอบด้านเลยทีเดียว แต่ทั้งนี้อารมณ์ของภาพก็จะถูกเปลี่ยนแปลงไปตามแสงแต่ล่ะทิศทางนั้นๆ ด้วย ถ้าหากว่าแสงมาจากด้านบน ตัวอย่างเช่น พระอาทิตย์ในตอนเที่ยง เงาก็คงจะเต็มไปหมด นั่นจึงเป็นสาเหตุที่ผมอยากจะบอกให้คุณออกมาถ่ายภาพในช่วงเวลาเช้าอย่างไรล่ะครับ ทีนี้ในบางกรณีเราอาจใช้แผ่นสะท้อนแสง (Reflector) มาช่วยเพิ่มแสง ในมุมที่ต้องการ เพื่อให้มองเห็นรายละเอียดในบางส่วนของดอกไม้ที่ถูกเงามืดบดบังเอาไว้อยู่ แผ่นสะท้อนแสงนั้นไม่จำเป็นที่จะต้องใช้แบบที่มีราคามากนักก็ได้ และดอกไม้ที่เราถ่ายนั้นก็ไม่ได้มีขนาดที่ใหญ่โตแต่อย่างใด คุณอาจจะเลือกใช้วัสดุอื่น มาทำเป็นแผ่นสะท้อนแสงได้ทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นกระดาษสีขาว แผ่นโฟม หรือกระจก วัสดุแต่ล่ะแบบต่างก็ให้ประสิทธิภาพในการสะท้อนแสงที่แตกต่างกันไป ลองเลือกใช้ดูหลายๆแบบ จะพบเจอแบบที่เหมาะสมเอง
สำหรับการจัดองค์ประกอบในภาพดอกไม้นั้น จะมีรูปแบบให้เลือกใช้มากมายเลยที่เดียว ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของสี รูปร่าง รูปทรง หรือแม้แต่เส้นก็ตาม ในการนำมาใช้งานนั้นก็ขึ้นอยู่กับรูปทรงของดอกไม้แต่ละดอก ผมมีข้อแนะนำแบบง่ายๆ แต่ไม่ใช่กฎเกณฑ์ที่ตายตัว เอาไว้เผื่อใครจะเอาไปลองใช้ดู ก็คือผมจะดูว่าดอกไม้ที่เราจะถ่ายนั้น มีลักษณะอย่างไร เช่น เป็นดอกไม้ดอกเดียว มีก้านที่ยาว ก็จะเลือกจัดวางเฟรมในแนวตั้งก่อน แล้วค่อยพิจารณาดูอีกทีว่า จะเลือกให้แสงเข้ามาทางใด จะวางตัวดอกไว้บริเวณไหนของภาพ หรือถ้าเป็นดอกไม้ที่อยู่เป็นกลุ่มๆ อาจจะเลือกวางเฟรมภาพในแนวนอนก่อน อะไรแบบนี้ หรือบางครั้งการถ่ายแบบ Clouse-up เข้าไปใกล้ๆ ที่สุด ให้เหลือเฉพาะเกสรกับกลีบดอกเพียงบางส่วนก็ช่วยทำให้ได้ภาพที่น่าสนใจได้เหมือนกันซึ่งผมมักจะเลือกอย่างหลังบ่อยที่สุด
หรือถ้าจะใช้ก้านดอกเป็นเส้นนำมาจากด้านล่างในมุมทแยงเฉียงขึ้นมา หรือกิ่งก้านของไม้เลื้อยต่างๆ ก็มักจะมีรูปแบบของเส้นที่น่าสนใจทั้งนั้น
ส่วนสำคัญอีกอย่างหนึ่งก็คือเรื่องของฉากหลัง ฉากหลังที่เหมาะสมในภาพดอกไม้ควรเป็นฉากหลังที่เรียบ หรือไม่รบกวนตัวแบบ ควรช่วยเสริมให้ตัวแบบดูเด่นขึ้นมา ไม่ใช่ไปแย่งความสนใจมาเสียหมด ในการถ่ายภาพ ควรมองดูผ่านช่องมองภาพเสียก่อนว่า มีสิ่งกีดขวางใดๆ ในเฟรมหรือไม่ บางครั้งเราอาจจะมองไม่เห็นว่ามีกิ่งไม้หรือก้านของดอกไม้ดอกอื่นๆ ที่เข้ามาอยู่ในส่วนฉากหลังของภาพ ช่างภาพบางคนใช้วิธีเอากระดาษหรือผ้ามาใช้เป็นฉากหลังแทน เรื่องของฉากหลังนั้นจะไปสัมพันธ์กับเรื่องของช่วงความชัดด้วยเหมือนกัน ดังนั้นถ้ากล้องของคุณมีปุ่มเช็คชัดลึก ลองกดใช้ดูก่อนก็ได้ เราจะมองเห็นว่าสามารถควบคุมความชัดลึกได้มากน้อยแค่ไหน ครอบคลุมเพียงพอหรือยัง ก่อนที่จะกดชัตเตอร์ถ่ายภาพ
นี่ก็เป็นเพียงคำแนะนำง่ายๆ ในการถ่ายภาพดอกไม้ ดอกไม้มีอยู่ให้เห็นได้ในทุกๆ ที่ เราสามารถถ่ายภาพดอกไม้ได้ตลอดจริงไหมครับ เอาล่ะฝนหยุดตกแล้วออกไปเดินหาดอกไม้ในสวนหน้าบ้านเพื่อลองประเดิมเป็นดอกแรกกันก่อนดีกว่า…