เรื่อง+ภาพ : ApochTophy’s
บทความนี้มาจาก Camerart Magazine ฉบับ 238/2017 July
การจัดองค์ประกอบภาพถ่าย มีหลักการให้เราเลือกใช้มากมายตามแต่ละวัตถุประสงค์ที่เราต้องการด้วยภาพถ่ายมีเพียงมิติด้านกว้างและมิติด้านยาว การเพิ่มมิติ ในด้านลึกให้กับภาพจึงเป็นอีกสิ่งที่หลายคนต้องการ การเพิ่มมิตินั้นก็คือการทำให้ภาพดูมีระยะใกล้ กลาง ไกล ฉากหน้าจึงมีบทบาทสำคัญในการจัดองค์ประกอบในการเลือกใช้ฉากหน้าให้กับภาพนั้น กรอบภาพก็ดูเหมือนจะเป็นทางเลือกอีกทางหนึ่งของการจัดองค์ประกอบ ให้ดูมีมิติและมีความน่าสนใจ
กรอบภาพนับเป็นฉากหน้าที่ดีรูปแบบหนึ่ง เราสามารถที่จะเลือกสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่ทั่วไปด้านหน้าของสิ่งที่เราจะถ่ายมาใช้เป็นกรอบภาพได้ การมองหาสิ่งที่อยู่เบื้องหน้า เช่น ประตู หน้าต่าง หรือแม้แต่กิ่งไม้ ต้นไม้มาล้อมเป็นกรอบภาพ จะช่วยบังคับสายตาของผู้ดูภาพให้มุ่งไปยังจุดเด่นของภาพได้ทันทีทำให้ภาพถ่ายดูมีมิติและช่วยรักษาสมดุลให้กับภาพถ่ายได้อีกด้วย
Architecture Elements
กรอบภาพในสถาปัตยกรรมนั้นมีมากมาย เริ่มต้นง่ายๆ จากหน้าต่าง ประตู หรือส่วนประกอบของอาคาร ในบริเวณของสถานที่นั้นๆ ที่เราไปถ่ายภาพ ส่วนต่างๆ ในงานสถาปัตยกรรมเหล่านี้เราสามารถนำมาเป็นวัตถุดิบชิ้นดีที่เราจะหยิบมาใช้เป็นกรอบภาพได้ ข้อควรระวังคือเส้นต่างๆ ในภาพ เช่น เส้นระดับน้ำ พยายามไม่ให้เส้นระดับน้ำ หรือเส้นขอบฟ้าลาดเอียงไม่ได้สมดุล เส้นตั้งฉากที่ควรจะตั้งตรงจะส่งผลให้เกิดความรู้สึกผิดเพี้ยนไปได้ เว้นเสียแต่ว่าต้องการผลพิเศษบางอย่าง
การเลือกใช้กรอบภาพที่มีอยู่ในงานสถาปัตยกรรมต่างๆนั้น สิ่งสำคัญอยู่ที่การสังเกตและการมองภาพรวม ถึงสิ่งที่น่าสนใจของกรอบภาพที่เราเลือกมาใช้ เช่น ความโค้งของกรอบประตู เส้นตัดทแยงที่น่าสนใจ บานหน้าต่างที่มีมุมโค้งมนคล้ายกรอบรูป หรือ จุดตัดของอาคารต่างๆ การเลือกกรอบภาพที่น่าสนใจจะทำให้ภาพที่ได้มีความพิเศษขึ้นอีก
Environmental Elements
สิ่งต่างๆ รอบตัวเราสามารถนำมาใช้เป็นกรอบภาพได้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับการสังเกต และการเลือกนำมาใช้ โดยสิ่งแวดล้อมรอบตัวที่จะใช้เป็นกรอบภาพนั้นเราแบ่งออกเป็นสองแบบ คือ Nature frame และ People frame
Nature frame เป็นกรอบภาพ ที่มีอยู่ในธรรมชาติไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ ใบไม้ หรือกิ่งไม้ เราจะใช้กรอบภาพลักษณะนี้กับภาพวิวทิวทัศน์ เป็นส่วนมาก หรือในบางครั้งที่สภาพอากาศไม่เป็นใจ ท้องฟ้าขาวโล่ง ไร้สีสันหรือก้อนเมฆ กรอบภาพจากต้นไม้ใบไม้ ก็สามารถนำมาช่วยเติมเต็มความน่าสนใจให้กับภาพได้
People frame เป็นลักษณะของกรอบภาพที่เราต้องอาศัยจังหวะและความรวดเร็วสักเล็กน้อย ในสถานที่ที่มีคนพลุ่กพล่านเราใช้ผู้คนเข้ามาช่วยสร้างกรอบภาพเพื่อเน้นจุดสนใจ เราจะคุ้นชินกับกรอบภาพแบบนี้ในภาพสารคดี ภาพข่าว หรือภาพในรูปแบบของสตรีทโฟโต้
Framing using light & shadow
กรอบภาพที่เกิดขึ้นจากแสงและเงา เป็นลักษณะของกรอบภาพที่เกิดขึ้นจากทิศทางและลักษณะของแสงบางช่วงเวลาในสถานที่นั้นๆ ทิศทางของแสงที่ส่องลงมาเป็นช่องแสงเกิดเป็นกรอบภาพที่สามารถนำมาใช้เน้นเรื่องราวในภาพได้ ข้อสำคัญคือการสังเกตแสงและเงาในแต่ละช่วงเวลาที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดทั้งวัน
การอดทนและรอคอยในสถานที่ ซึ่งเรามองเห็นแล้วว่ามีลักษณะของแสงเงาที่น่าสนใจ สามารถนำมาใช้เป็นกรอบภาพได้ เหลือเพียงแค่เรื่องราวบางอย่างที่เราจะนำมาใส่ไว้ในกรอบภาพของเราเท่านั้น ลักษณะแบบนี้ทำให้เราจะนึกถึงการถ่ายภาพสตรีทโฟโต้ ที่ต้องใช้การรอคอยโอกาส แล้วจังหวะที่รวดเร็วในการเก็บบันทึกภาพในเสี้ยววินาทีที่องค์ประกอบภาพลงตัวอย่างที่เราคาดการณ์ไว้
Frame within frames
กรอบภาพซ้อนในเฟรมภาพ เป็นลักษณะของกรอบภาพที่ซับซ้อนมากยิ่งขึ้น โดยใช้หลักการเดียวกันในการวางเฟรมภาพแบบปกติ แต่เราสามารถเพิ่มเฟรมภาพเข้าไปอีกด้วยการมองหากรอบภาพให้กับภาพมากกว่าหนึ่งกรอบ ซึ่งกรอบภาพนี้จะเป็นอะไรก็ได้เช่น ประตู หน้าต่าง กิ่งไม้ กระจก สำคัญคือกรอบภาพในกรอบภาพนี้จะเป็นการเพิ่มมิติให้กับกรอบภาพ สิ่งสำคัญที่ต้องระวังในการเลือกใช้กรอบภาพลักษณะนี้ก็คือการรักษา Balance ของภาพให้ได้สมดุล และการเก็บรายละเอียดในกรอบภาพแต่ละกรอบที่เราสร้างขึ้นมา
กรอบภาพแบบ Frame within frames นี้จะถึงเป็นอีกขั้นหนึ่งของการจัดองค์ประกอบภาพด้วยกรอบภาพ ที่ช่างภาพอาชีพมักจะมองหาภาพในลักษณะนี้ ด้วยจังหวะที่ลงตัวในช่วงเวลาที่กดชัตเตอร์ การเลือกกรอบ การวางตำแหน่งของวัตถุต่างๆ ในเฟรมภาพ ล้วนต้องใช้การคิดและวางแผนการทำงานที่ดี รวมทั้งการสังเกตและการอดทน
กรอบภาพที่ดีจะมีส่วนช่วยในเรื่องของการเล่าเรื่องในภาพ สิ่งที่เราอยากจะให้ความสนใจ หรือเราอยากจะเน้น กรอบภาพจะช่วยกำหนดสายตาให้มุ่งไปที่จุดนั้น นอกจากนี้กรอบภาพยังเป็นสิ่งที่ช่วยสร้างมิติที่ดีในภาพ ทำให้เกิดความรู้สึกถึงความลึกของภาพ เพราะมีกรอบภาพเป็นฉากหน้า ซึ่งมิติด้านลึกนี้ก็มีส่วนในการช่วยเน้นให้เกิดความน่าสนใจในสิ่งที่เราจะเล่าในภาพด้วยเช่นกัน และกรอบภาพยังช่วยตัด หรือบดบัง สิ่งรบกวนต่างๆ ที่เราไม่ต้องการให้เห็นในภาพ เราสามารถอาศัยกรอบภาพมาช่วยบดบังสิ่งด้อยในภาพ หรือองค์ประกอบที่เราไม่ต้องการ
ดังนั้นการเลือกกรอบภาพที่ดีจึงเป็นการแสดงให้เห็นถึงมุมมองและการจัดวางองค์ประกอบของช่างภาพ การเดินไปในบริเวณรอบๆ การถอยหลังออกมาจากสิ่งที่เราสนใจและต้องการจะถ่ายภาพ การมองรอบๆ ตัวให้กว้างขึ้น เป็นการเพิ่มทักษะในการมองหากรอบภาพที่ทำให้ภาพถ่ายมีความน่าสนใจเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อยครับ…