เรื่อง+ภาพ : ApochTophy’s
บทความนี้มาจาก Camerart Magazine ฉบับ 233/2017 February
Dominance (จุดเด่น) Emphasis (การเน้น) และ Focal Point (จุดโฟกัส) ทั้ง 3 คำนี้ มีความหมายในเชิงของการเน้น การทำให้เด่นเป็นพิเศษ การให้ความสำคัญกับสิ่งที่เราสนใจ โดยปกติแล้วในงานศิลปะทั่วไปจะต้องมีส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือจุดใดจุดหนึ่งในผลงานมีความสำคัญมากกว่าส่วนอื่นๆ เป็นจุดสนใจที่ดึงดูดให้เกิดความรู้สึกต่อผู้พบเห็น งานที่ไม่มีจุดสนใจภายในงานจะส่งผลให้งานนั้นดูน่าเบื่อ การเน้น จึงเป็นการทำเพื่อให้สิ่งนั้นเด่นชัดขึ้นมากกว่าจุดอื่น
ในการเน้นให้สิ่งหนึ่งสิ่งใดมีความเด่นชัดขึ้นมานั้นมีอยู่ด้วยกัน 3 รูปแบบ คือ
- การเน้นด้วยการใช้องค์ประกอบที่ตัดกัน Emphasis by Contrast)
- การเน้นด้วยการอยู่โดดเดี่ยว (Emphasis by Isolation)
- การเน้นด้วยการจัดวางตำแหน่ง (Emphasis by Placement)
การเน้นด้วยการใช้องค์ประกอบที่ตัดกัน (Emphasis by Contrast)
เป็นการเน้นที่ใช้ความขัดแย้งเป็นตัวเปรียบเทียบให้เกิดความแตกต่าง ตามหลักการของสิ่งที่มีความแตกต่างจากส่วนใหญ่จะมีความเด่นชัดขึ้นมามากกว่าสิ่งอื่นๆ โดยรอบ สิ่งที่ต้องระวังก็คือ ในความขัดแย้งนั้นส่งผลต่อภาพรวมของงานอย่างไร เนื้อหามีความเปลี่ยนแปลงไปหรือไม่ ทางที่ดีคือ แตกต่างกัน ขัดแย้งกันเพียงเล็กน้อย แต่ยังคงเป็นไปในทิศทางเดียวกันคือมีเอกภาพร่วมกัน
การเน้นด้วยการอยู่โดดเดี่ยว (Emphasis by Isolation)
สิ่งที่ถูกทำให้แยกออกมาจากกลุ่ม มักจะเป็นจุดสนใจ การแยกออกมาไม่ใช่เกิดจากความแตกต่างของสิ่งนั้นกับสิ่งอื่นๆ โดยรอบ แต่เป็นการแยกให้อยู่อย่างโดดเดี่ยว โดยมีพื้นที่ว่างโดยรอบเพื่อไม่ให้กลมกลืนไปกับสิ่งอื่นๆ โดยรอบนั่นเอง
การเน้นด้วยการจัดวางตำแหน่ง (Emphasis by Placement)
การจัดวางสิ่งต่างๆ เพื่อให้สิ่งที่เราอยากให้เด่น หรืออยากเน้น เกิดความโดดเด่น ชัดเจนขึ้นมา การจัดวางนี้ ไม่ใช่เพียงแค่แยกวัตถุหลักออกมาเท่านั้น แต่มีการจัดวางสิ่งต่างๆ โดยรอบเพื่อส่งผลต่อสิ่งที่เราต้องการเน้นด้วย เรียกว่าเป็นการจัดวางทุกองค์ประกอบเพื่อเน้นบางสิ่ง
ภาพถ่ายที่มีคุณภาพนั้น สิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้คือเรื่องของการโฟกัส การโฟกัสที่แน่นอน และแม่นยำ จะส่งผลในเรื่องคุณภาพของภาพที่สมบรูณ์ ดังนั้นการเลือกที่จะโฟกัสสิ่งใดนั้นให้โดดเด่นขึ้นมา รวมทั้งให้ตรงประเด็นกลับสิ่งที่เราจะเน้น จึงเป็นสิ่งที่เราควรให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก ในขณะที่เราเลือกโฟกัสในสิ่งที่เรากำลังถ่าย โดยปล่อยให้รอบๆ ข้างนั้นเบลอ
ในเรื่องของการเลือกที่จะโฟกัสภาพนั้น เราต้องการให้วัตถุที่เราจะถ่ายนั้นดูโดดเด่นขึ้นมา เป็นการเน้นให้ผู้ดูภาพ สนใจในสิ่งที่เรากำลังจะบอกเพียงแค่จุดเดียว โดยปล่อยให้รอบข้าง พ้นจากระยะชัด (Out of focus) ซึ่งมีตัวแปรในการควบคุมกล้องและเลนส์ของเราอยู่ 3 ส่วนด้วยกัน นั่นก็คือ เลนส์, รูรับแสง และระยะห่างของฉากหลัง
ในการเลือกจุดโฟกัสนั้น นอกจากการที่เราจะควบคลุมกล้องของเราให้ได้ภาพอย่างที่ใจต้องการแล้วนั้น การเลือกสิ่งที่น่าสนใจจากสิ่งต่างๆ มากมายที่ปะปนกัน ก็เป็นเรื่องที่สำคัญ การเลือกโฟกัสไปที่ประเด็นใดประเด็นหนึ่ง แล้วปล่อยให้ส่วนอื่นๆ ในภาพที่เราคิดว่าไม่น่าสนใจ ละลายหายไปกับฉากหลัง เป็นเทคนิคที่ช่างภาพส่วนใหญ่เลือกใช้กัน การเลือกสิ่งที่เราสนใจ และอยากให้เด่นชัดที่สุดในภาพ โดยจับโฟกัสเฉพาะสิ่งนั้น
ภาพในลักษณะนี้นั้นจะมุ่งเน้นอารมณ์ที่เด่นชัด เพราะจุดเด่นในภาพที่เหลือเพียงอย่างเดียว หรือสิ่งเดียว ทำให้การสื่อความหมายนั้นค่อนข้างที่จะแรงเป็นพิเศษ ดังนั้นถ้าเราใช้ได้อย่างเต็มที่แล้ว ก็จะสื่อในสิ่งที่เราจะถ่ายออกมาให้กับผู้ชมภาพได้ กลับกันถ้าเราเลือกโฟกัสไม่ดีแล้วล่ะก็ พลังในภาพก็จะลดหายไปด้วยเช่นกัน
สิ่งที่เราควรให้ความสำคัญก็คือการพิจารณาสิ่งที่เราจะถ่ายให้ดี หรือทำความเข้าใจเสียก่อนว่าเป็นอย่างไร จากนั้นถามตัวเองว่าต้องการจะสื่อภาพนั้นออกมาให้เป็นแบบใด แล้วจึงถ่ายภาพโดยเลือกโฟกัสในจุดที่ต้องการ เพียงเท่านี้ ก็จะทำให้เราไม่หลงไปจากประเด็นแรกเริ่มที่ทำให้เราอยากถ่ายภาพสิ่งๆ นั้น การเลือกโฟกัสที่แจ่มชัด ตรงประเด็น จะทำให้สิ่งที่เราจะถ่ายดูโดดเด่นขึ้นมาอย่างไม่น่าเชื่อครับ…
