Understanding Focal Length

พื้นฐานการถ่ายภาพที่สำคัญอีกข้อหนึ่งคือเรื่องของการทำความเข้าใจในอุปกรณ์ที่ใช้ไม่ว่าจะกล้อง เลนส์ และอุปกรณ์เสริมอื่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เลนส์ นับเป็นอุปกรณ์ที่ช่างภาพควรทำความเข้าใจ เลนส์ถ่ายภาพมีความแตกต่างกันโดยแบ่งตามช่วงทางยาวโฟกัส (Focal Length) ซึ่งจะเป็นเรื่องที่เราจะมาทำความเข้าใจกันในครั้งนี้

ทางยาวโฟกัส Focal Length นั้นจะเป็นสิ่งที่บอกถึงคุณสมบัติของเลนส์ เราจะเรียกเลนส์แต่ละตัวจากค่าทางยาวโฟกัสของเลนส์ตัวนั้น เช่น เลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสที่ 50 มิลลิเมตร ก็หมายถึง เลนส์ 50 มม. ค่าตรงนี้มาจากไหน มันไม่ใช่ค่าที่วัดจากความยาวของเลนส์แน่ๆ แต่ทางยาวโฟกัสนี้มาจากระยะทางจากจุดศูนย์กลางโฟกัสของเลนส์ ถึง focal plane หรือ ระนาบโฟกัสของเซ็นเซอร์รับภาพ เมื่อเลนส์โฟกัสที่ระยะอนันต์ หรือ infinity นั่นเอง

Focal Length ของเลนส์จะแตกต่างกันออกไปตามประเภทของเลนส์แต่ละชนิดมีหน่วยเป็นมิลลิเมตร โดยเลนส์ที่ใช้เป็นพื้นฐานคือ Normal Lens (เลนส์มาตรฐาน) เป็นเลนส์ที่ให้องศาการรับภาพใกล้เคียงกับสายตามนุษย์ มีช่วงทางยาวโฟกัสที่ประมาณ 50 มม. (ขนาดของเซ็นเซอร์รับภาพ Full frame) Wide Angle Lens (เลนส์มุมกว้าง) ทางยาวโฟกัสของเลนส์จะเป็นค่าตัวเลขที่น้อยลง เช่น เลนส์ 14 mm. 16 mm. 20 mm. หรือ 24 mm. และ Telephoto  Lens (เลนส์เทเลโฟโต้) จะมีค่าทางยาวโฟกัสของเลนส์ที่มากขึ้น เช่น 80 mm. 105 mm. 135 mm. 200 mm. ส่วนเลนส์ที่มีค่าทางยาวโฟกัสมากกว่าหนึ่งหรือหลายค่า ก็คือ Zoom Lens (เลนส์ซูม) นั่นเอง เช่น 16-35 mm. 24-70 mm. 70-200 mm.

เรื่องของ Focal Length มีเรื่องที่เราต้องทำความเข้าใจเบื้องต้นอยู่ไม่กี่เรื่อง นั่นก็คือ Angle of View หรือองศาการรับภาพ, Perspective ทัศนมิติของภาพ, Distrotion การบิดเบือน และ Dept of Field ช่วงความชัด

Angle of View หรือ องศาการรับภาพเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสที่แตกต่างกันจะให้องศาการรับภาพที่แตกต่างกันไปด้วย โดยเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสน้อย จะให้องศาการรับภาพที่กว้าง ส่วนเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสมาก จะให้องศาการรับภาพที่น้อย

Perspective ทัศนมิติของภาพ ทางยาวโฟกัสของเลนส์ มีผลกระทบต่อทัศนมิติ หรือ perspective ของภาพ เลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสน้อย ก็จะส่งผลต่อทัศนมิติของภาพส่งผลต่อฉากหลังของภาพที่จะถูกผลักให้ห่างออกไป ดูมีความลึกมากขึ้น ในทางกลับกันเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสสูง จะส่งผลต่อ perspective ของภาพคือฉากหลังจะถูกดึงเข้ามาให้มีขนาดใหญ่ กว่าการรับรู้ของสายตา

Distrotion การบิดเบือน ทางยาวโฟกัสของเลนส์ และระยะห่างจากวัตถุที่จะถ่ายถึงเลนส์ ส่งผลต่อการบิดเบือนของสิ่งต่างๆ ในภาพ เลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสน้อย และเมื่อถ่ายภาพวัตถุที่อยู่ใกล้ๆ ก็จะเกิดอาการบิดเบือนมาก วัตถุที่อยู่ใกล้จะมีขนาดที่ใหญ่โตกว่าปกติ เส้นตั้งจะลู่เอียง หรือบวมป่องเลนส์แต่ละทางยาวโฟกัสจะมีอาการบิดเบือนที่ต่างกัน

Dept of Field ช่วงความชัด ถูกควบคุมด้วยขนาดรูรับแสงและทางยาวโฟกัสของเลนส์ โดยเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสที่น้อย Depth of Field ก็จะมีมากอย่างที่เรียกว่า “ชัดลึก” ส่วนเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสมาก Depth of Field ก็จะน้อย ที่เราเรียกว่า ชัดตื้น”

นอกไปจากเลนส์ทางยาวโฟกัสต่างๆ ที่เราคุ้นเคยแล้ว เช่น เลนส์มุมกว้าง เลนส์มาตรฐาน และเลนส์เทเลโฟโต้ ยังมีเลนส์พิเศษเฉพาะ ที่ไว้ใช้กับงานเฉพาะด้านออกไปอีก ที่จะมีค่าทางยาวโฟกัสของเลนส์ที่ถูกออกแบบมาให้ใช้งานเฉพาะด้าน เช่น เลนส์มุมกว้างพิเศษตาปลา หรือเลนส์ฟิชอาย 16 mm. หรือเลนส์ซุปเปอร์เทเลโฟโต้ 800 mm. หรือ เลนส์ถ่ายภาพระยะใกล้ macro lens

ในเรื่องของพื้นฐานของการถ่ายภาพนั้นการเลือกทางยาวโฟกัสของเลนส์ให้เหมาะสมกับลักษณะของภาพที่เราจะถ่ายและต้องการผลของภาพที่อยากจะให้เกิดขึ้น ยกตัวอย่างการถ่ายภาพบุคคล เราต้องการแยกฉากหลังออกจากตัวแบบเพื่อให้แบบดูโดดเด่น เราจึงเลือกใช้เลนส์ทางยาวโฟกัสสูง ซึ่งส่งผลต่อช่วงความชัดลึกที่น้อย หรือการเลือกใช้เลนส์มุมกว้าง เพื่อเก็บภาพให้ได้องค์ประกอบที่ครบถ้วน และมีช่วงความชัดที่มากเป็นต้น

การทำความเข้าใจกับทางยาวโฟกัสของเลนส์ทำให้เราเลือกซื้อ และเลือกใช้เลนส์ได้ดีมากขึ้น ส่งผลต่อการเตรียมอุปกรณ์ในการถ่ายภาพ สำหรับช่างภาพที่มีเลนส์หลายขนาดทางยาวโฟกัส โดยส่วนใหญ่จะไม่ขนเลนส์ที่มีอยู่ไปทุกตัว แต่จะเลือกใช้ไม่เกิน 3 ช่วงทางยาวโฟกัส กับทริปการถ่ายภาพ 1 ทริป เพื่อความคล่องตัว และผลของภาพที่ช่างภาพนั้นได้วางแผน เอาไว้แล้ว…