Chiaroscuro, Rembrandt Lighting and Low-Key Style

Chiaroscuro คำนี้เป็นภาษาอิตาลี อ่านว่า เคียอารอสคูโร (เคีย/เคียอา-รอส-คูโร่) มาจากการรวมกันของคำว่า ‘สว่าง’ (chiaro) และ ‘มืด’ (scuro) แปลว่า แสงและความมืด (light and darkness) เป็นเทคนิคการวาดภาพที่ศิลปินใช้ในการสร้างมิติในภาพเขียน โดยการใช้ค่าต่างแสงระหว่างความมืดและความสว่างทำให้เห็นปริมาตร รูปทรง และบริเวณที่ว่างอย่างชัดเจน เทคนิคการใช้แสงทำให้เกิดรูปทรง เป็นการให้น้ำหนักแสง ตัดกับส่วนมืด เพื่อเน้นรูปทรงให้เห็นเป็นรูปร่างและการควบคุมแสงให้รายละเอียดต่างค่อยๆ หายไปในความมืด นับว่าเป็นเทคนิคในการสร้างมิติให้กับภาพเทคนิคหนึ่ง

ศิลปินที่นิยมใช้วิธี Chiaroscuro ลงในผลงานมากมาย ที่โดดเด่นมากๆ ก็เช่น Leonardo Da Vinci, Giovanni Baglione, Michelangelo Merisi da Caravaggio และอีกคนหนึ่งที่ช่างภาพมักพูดถึงอยู่เสมอก็คือ Rembrandt Harmenszoon van Rijn และเพราะผลงานของ Rembrandt ได้รับความนิยมอย่างมากทำให้พอพูดถึงเทคนิคการใช้แสงแบบนี้ จะนึกไปถึงคำที่เราคุ้นเคยกันที่เรียกว่า Rembrandt lighting หรือ Rembrandt style

เรมบรันต์ (Rembrandt) เป็นทั้งจิตรกรช่างพิมพ์ และช่างเขียนแบบ เป็นศิลปินดังอีกคนหนึ่งในประวัติศาสตร์ศิลปะ ผลงานของเขามีส่วนทำให้เนเธอร์แลนด์เข้าสู่ยุคทองที่รุ่งเรืองสุดขีดในช่วงศตวรรษที่ 17 ผลงานของเรมบรันต์มีเอกลักษณ์โดดเด่นในเรื่องแสงและเงา ที่ทำให้ภาพสวยงามดูมีมิติ สามารถบอกระยะตื้นลึกของภาพได้เสมือนจริง เป็นที่ยอมรับของนักวิทยาศาสตร์และนักศิลปศาสตร์

ในการจัดแสงในสตูดิโอหนึ่งในประเภทของการจัดแสงถ่ายภาพมีอยู่เทคนิคหนึ่งก็คือ Rembrandt Lighting เป็นการจัดแสงแบบเน้นเฉพาะส่วน เช่นเน้น ดวงตา ใบหน้าหรือส่วนอื่นที่เราต้องการ โดยใช้เทคนิคการบีบขอบเขตของไฟ ให้มีส่วนที่แสงตกกระทบน้อยลง หรืออยู่ในวงจำกัด นิยมนำสูตรนี้มาใช้ในการจัดแสงกับการถ่ายภาพ portrait

Rembrandt Lighting และ Chiaroscuro มีจุดร่วมเดียวกันคือการจัดการแสงในภาพโดยใช้แสงและเงา แต่ Rembrandt Lighting ดูจะเป็นเทคนิคเฉพาะตัวของศิลปินอย่าง Rembrandt ที่สร้างขึ้นมาจากเทคนิค Chiaroscuro จนกลายเป็นสไตล์ส่วนตัวที่ชัดเจน

Chiaroscuro photography จากเทคนิคของภาพวาดถูกนำมาใช้กับศิลปะภาพถ่ายแบบ Clair obscur หรือ low-key ที่เน้นการเล่นแสงและเงาของช่างภาพ Chiaroscuro photography ที่เป็นการผสมผสานของ Light, Shadow และ Contrast ให้ความรู้สึกภาพที่ลึกลับ ซ่อนเร้น และเป็นเทคนิคที่ใช้กันมากในภาพขาวดำ แสงลักษณะ Chiaroscuro นี้สามารถใช้ได้ทั้งกับคน วัตถุ หรือ ภาพ still-life ต่างๆ ฯลฯ  สิ่งสำคัญคือเราต้องเลือกให้เหมาะกับงานนั้นๆ เพราะแสงแบบนี้สามารถทำลายความสวยงามของ subject ได้ เพราะด้วยบุคลิกของแสงที่มี Contrast จัด ในการถ่ายภาพ หรือจัดแสง ตามลักษณะของ Chiaroscuro ให้ถ่ายเป็น ขาวดำ หรือถ้าหากเป็นสี ก็ควรคุมโทนสีไม่ให้ตัดกันมาก และไม่ควรมีหลายสี

การถ่ายภาพ Chiaroscuro การควบคุมแสงเป็นสิ่งสำคัญ เคล็ดลับสำหรับการถ่ายภาพ Chiaroscuro นั้นมีไม่มาก โดยเราจะยึดหลักง่ายๆ ไม่กี่ข้อในการถ่ายภาพ

Use one light source ใช้แหล่งกำเนิดแสงเดียว

แม้ว่าใน ความคิดของ Chiaroscuro ไม่ได้จำกัดการใช้แหล่งกำเนิดแสงหลายแห่งแต่การเลือกใช้แสงที่มาจากแหล่งกำเนิดแสงเดียว จะทำให้เราควบคุมทิศทางของแสง รวมไปถึงคุณภาพและลักษณะของแสงได้ง่ายแหล่งกำเนิดแสงนี้อาจจะมาจากไฟสตูดิโอ หรือแสงแข็งๆ จากบานหน้าต่างก็ได้

Position the light directionally & close to the subject วางทิศทางของแสง และอยู่ใกล้วัตถุ

เลือกตำแหน่งให้แสงเข้ามาในทิศทางที่เหมาะสม การจัดแสงไฟตามผังไฟแบบแนวนอนจะทำงานได้ดีที่สุด วางแหล่งกำเนิดแสงหรือวัตถุเพื่อให้เงาถูกปรับให้เหมาะสม โดยปกติแล้วให้แสงเข้าสู่เฟรมตามแนวนอนในส่วนที่สัมพันธ์กับเรื่องราวในภาพ จะช่วยสร้างความแตกต่างระหว่างแสงกับสีเข้มของฉาก

Choose an environment which is dark toned เลือกสภาพแวดล้อมที่มืดครึ้ม

เป้าหมายคือการสร้างภาพที่มีโทนมืดมาก สภาพแวดล้อมในการถ่ายภาพจึงต้องได้รับการควบคุมอย่างดี ควรเลือกห้อง หรือสถานที่ ที่มีกำแพงมืด หรือมีโทนมืดครึ้ม และหลีกเลี่ยงการถ่ายภาพรอบๆ วัตถุที่สามารถสะท้อนแสงที่ไม่พึงประสงค์ได้ เช่นกระจกต่างๆ หรือสิ่งที่มีสีสันสดใส สว่างเกินไปนัก

Monochrome ภาพขาวดำ

ถ้าจะถ่ายภาพแบบ Chiaroscuro เป็นภาพสี การควบคุมโทนสีทั้งหมดในภาพดูจะเป็นเรื่องที่ยุ่งยากมาก ดังนั้นภาพขาวดำที่จะเน้นไปที่แสงเงาเป็นหลักอยู่แล้วนั้น ภาพที่มีแสงและเงาที่ค่อนข้างจัดอย่าง Chiaroscuro จึงดูเหมาะสมและดูมีพลังมากขึ้นเมื่อเป็นภาพขาวดำ เพราะไม่มีสีสันที่จะมาแย่งความน่าสนใจไป

Increase the contrast and darken shadows เพิ่มความเปรียบต่างและความเข้มของเงา

Contrast ที่จัดของแสงและเงาที่เข้ม สร้างพลังให้กับภาพมาก เราสามารถปรับค่าเหล่านี้เพิ่มได้ด้วยโปรแกรมตกแต่งภาพเพื่อให้ภาพนั้นน่าสนใจมากยิ่งขึ้น ข้อควรระวังคือ รายละเอียดต่างๆ ในส่วนสว่างและส่วนเงามืด ที่เราต้องการไม่ควรหายไปทั้งหมด ดังนั้นการปรับแต่งยังคงอยู่ในขอบเขตที่เหมาะสม           

Chiaroscuro เกิดมาจากเทคนิคการสร้างงานศิลปะในสมัยโบราณ และเป็นวิธีที่น่าสนใจจนถูกนำมาใช้ในการถ่ายภาพ ดังนั้นถึงที่สุดแล้วการสร้างสรรค์งานในแบบฉบับของ Chiaroscuro เราควรศึกษาจากงานศิลปะดั้งเดิมเป็นหลักแล้วนำมาประยุกต์ใช้กับงานภาพถ่ายของเราเพื่อให้ตรงกับความต้องการของเรา ไม่ใช่ถูกใจผู้อื่น เคยมีคำถามเกี่ยวกับการถ่ายภาพว่าภาพสวย ถ่ายอย่างไรให้สวย คุณณัฐนลิน น้อยไม้ ตอบเรื่องนี้ไว้ดีมาก “สวยถูกใจคุณหรือสวยถูกใจคนอื่นล่ะ? ถ้าสวยถูกใจคนอื่น คุณก็ต้องพยายามถ่ายทั้งชีวิต” อันนี้ผมเห็นด้วยร้อยเปอร์เซ็นต์ครับ…